(Thị trường) – Xuất khẩu là một ngành kinh tế quan trọng của Việt Nam, đóng góp lớn cho nền kinh tế quốc gia. Trung Quốc là thị trường tiềm năng cho nhiều mặt hàng xuất khẩu, đặc biệt là ngành thủy sản. Tuy nhiên, việc xuất khẩu thủy sản sang Trung Quốc còn đối mặt với rất nhiều rào cản. Ví dụ như thuỷ sản tươi sống chưa được xuất khẩu chính ngạch, yêu cầu kiểm dịch nghiêm ngặt… Tất cả đều gây khó khăn cho các doanh nghiệp trong việc tiếp cận thị trường này.
1. 128 mã hàng được cấp phép xuất khẩu
Theo ông Nguyễn Hoài Nam – Phó Tổng thư ký Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu Thủy sản Việt Nam (VASEP): Việt Nam đã xuất khẩu đến Trung Quốc 7 loại sản phẩm thủy sản phổ biến nhất. Bao gồm tôm, cua, cá hồi, mực, cá minh thái, cá tuyết và cá tra. Trong đó, tôm được Trung Quốc nhập khẩu nhiều nhất, chiếm tỷ lệ 24% khối lượng và 41% giá trị. Sản phẩm thủy sản đông lạnh đang chiếm 93% khối lượng và 89% giá trị mặt hàng nhập khẩu. Ông Nam cũng thông báo về tình hình xuất khẩu trong 2 tháng đầu năm 2023. Sau khi giảm mạnh trong tháng 1, xuất khẩu thủy sản đã tăng nhẹ 4% so với cùng kỳ năm ngoái. Đạt mức 662 triệu USD trong tháng 2.
Tính tổng quan 2 tháng đầu năm 2023, giá trị xuất khẩu thủy sản của Việt Nam chỉ đạt hơn 1,1 tỷ USD. Số liệu này cho thấy đã giảm tới 26% so với cùng kỳ năm trước. Trong đó, Nhật Bản, Hoa Kỳ và Trung Quốc tiếp tục là những thị trường xuất khẩu chính cho sản phẩm thủy sản của Việt Nam.
Để cải thiện tình hình xuất khẩu, ông Nguyễn Hoài Nam, đại diện Tổng cục Thủy sản, đề xuất cần tăng cường các hoạt động thương mại và giao thương giữa các doanh nghiệp trong nước và Trung Quốc. Đồng thời, cần hỗ trợ, thúc đẩy tiến độ xử lý hồ sơ đăng ký xuất khẩu thủy sản sang Trung Quốc cho các doanh nghiệp. Ngoài ra, các cơ quan cần cập nhật và cung cấp thông tin về nhu cầu và quy định của thị trường Trung Quốc cho các doanh nghiệp Việt Nam để giúp họ có được một chiến lược thị trường hiệu quả.
Theo ông Nguyễn Như Tiệp, hiện nay quá trình đăng ký xuất khẩu thủy sản đã được thực hiện hoàn toàn trên Hệ thống thương mại một cửa (CIFER) của Tổng cục Hải quan Trung Quốc (GACC). Số lượng doanh nghiệp được cấp phép xuất khẩu thủy sản vào Trung Quốc đã lên tới con số 805. Bên cạnh đó, Trung Quốc cũng đã cấp cho Việt Nam 128 mã sản phẩm liên quan tới thủy sản.
Ông Tiệp cho biết rằng, để xuất khẩu sản phẩm thủy hải sản sống như tôm sú, tôm thẻ chân trắng, cua, tôm hùm sống sang Trung Quốc, các cơ sở đăng ký xuất khẩu phải được Cục Chất lượng, Chế biến và Phát triển thị trường nông sản thẩm định và chứng nhận đảm bảo an toàn thực phẩm theo quy định của cả Việt Nam và Trung Quốc. Các cơ sở nuôi và bao gói cũng cần phải được các cơ quan quản lý nông lâm thủy sản địa phương kiểm tra và cấp mã số đảm bảo điều kiện an toàn thực phẩm và vệ sinh thú y. Hiện Việt Nam đang đàm phán nhằm đa dạng hóa các mặt hàng xuất khẩu. Tuy nhiên, mặt hàng tôm ướp đá và sứa muối đang tiếp tục được đánh giá là có nguy cơ.
2. Xuất khẩu thuỷ sản tươi sống còn gặp nhiều khó khăn
Ông Trần Văn Út, Giám đốc Công ty TNHH Xuất nhập khẩu Vĩ Tuyến, cho biết đa phần các sản phẩm thủy sản tươi sống được xuất khẩu sang Trung Quốc thông qua chợ Móng Cái – Đông Hưng dưới hình thức xuất khẩu cư dân biên giới, chứ không được phép nhập khẩu chính ngạch tại Đông Hưng như quy định của phía Trung Quốc.
Tuy nhiên, doanh nghiệp không thể trực tiếp xuất khẩu theo quy định của phía Trung Quốc và cũng không được ủy thác xuất khẩu cho cá nhân là cư dân biên giới. Do vậy, các doanh nghiệp gặp khó khăn trong việc làm báo cáo tài chính đối với cơ quan thuế.
Ông Út đã đề xuất Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn cần có giải pháp và hướng dẫn cụ thể cho các doanh nghiệp xuất khẩu dưới dạng cư dân biên giới để tránh việc sau này cơ quan thuế kiểm tra truy thu thuế thu nhập và doanh nghiệp không thể giải trình được.
3. Các khó khăn khác của Việt Nam khi xuất khẩu thuỷ sản sang Việt Nam
Ngoài những yêu cầu về chất lượng và tiêu chuẩn vệ sinh thực phẩm, xuất khẩu thủy sản sang Trung Quốc còn gặp phải nhiều rào cản khác.
Đầu tiên, Trung Quốc yêu cầu kiểm dịch rất nghiêm ngặt trước khi cho phép nhập khẩu sản phẩm thủy sản. Các sản phẩm thủy sản phải được kiểm tra tại cả cảng xuất khẩu và cảng nhập khẩu, bao gồm cả việc kiểm tra bao bì và tài liệu liên quan. Việc kiểm tra này có thể kéo dài từ vài ngày đến vài tuần và gây ra chi phí lớn cho các nhà xuất khẩu.
Thứ hai, các doanh nghiệp xuất khẩu thủy sản phải đáp ứng được các yêu cầu của thị trường Trung Quốc về đóng gói sản phẩm. Các sản phẩm thủy sản phải được đóng gói đảm bảo vệ sinh và an toàn, đồng thời phải có bao bì chất lượng cao để giữ cho sản phẩm được bảo quản tốt trong quá trình vận chuyển.
Ngoài ra, Trung Quốc còn áp dụng một số biện pháp cấm nhập khẩu đối với một số loại sản phẩm thủy sản, như tôm thẻ chân trắng từ Ecuador và Việt Nam, do nhiễm các chất độc hại. Điều này cũng đặt ra thách thức cho các doanh nghiệp thủy sản Việt Nam khi cố gắng mở rộng thị trường xuất khẩu sang Trung Quốc.
Tóm lại, xuất khẩu thủy sản sang Trung Quốc không chỉ đòi hỏi sự quan tâm đến chất lượng sản phẩm mà còn phải vượt qua nhiều rào cản khác. Tuy nhiên, với sự quan tâm và nỗ lực của các doanh nghiệp, thị trường xuất khẩu thủy sản sang Trung Quốc vẫn đang có tiềm năng lớn để phát triển.
Source: https://vneconomy.vn/xuat-khau-sang-trung-quoc-thuy-san-phai-vuot-nhieu-rao-can.htm
